Zorgplicht Omgevingswet

🧭 Samenvatting Zorgplicht Omgevingswet

De zorgplicht in de Omgevingswet (Ow) is een fundamenteel beginsel dat tot doel heeft een veilige en gezonde leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit te waarborgen. Het verdeelt de verantwoordelijkheid over overheden, bedrijven én burgers.

De zorgplicht bestaat uit drie hoofdonderdelen:

1. Algemene Zorgplicht (Art. 1.6 en 1.7 Ow)

• Wie? Iedereen (overheden, bedrijven en burgers).

• Wat? Je moet altijd voldoende zorg in acht nemen voor de fysieke leefomgeving bij het verrichten van je activiteiten.

• Functie: Werkt vooral als een 'vangnet' voor situaties waar geen specifieke regels of vergunningen gelden.

• Inhoud (Art. 1.7): Als je weet of redelijkerwijs kunt vermoeden dat je activiteit nadelige gevolgen kan hebben, moet je:

  1. Alle redelijkerwijs te vragen maatregelen nemen om de gevolgen te voorkomen.

  2. Als voorkomen niet kan: die gevolgen zoveel mogelijk beperken of ongedaan maken.

  3. Als beperken onvoldoende is: de activiteit achterwege laten voor zover dat redelijkerwijs van je gevraagd kan worden.

2. Algemeen Verbod (Art. 1.7a Ow)

• Wat? Het is verboden om een activiteit te verrichten of na te laten als daardoor aanzienlijke nadelige gevolgen voor de fysieke leefomgeving (dreigen te) ontstaan (bijv. aanzienlijke milieuverontreiniging).

• Relatie: Dit is een scherpere norm dan de algemene zorgplicht en treedt in werking bij ernstige dreigende schade.

3. Specifieke Zorgplichten

• Wat? Dit zijn meer concrete uitwerkingen van de zorgplicht, toegespitst op specifieke activiteiten (bijvoorbeeld in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) of gemeentelijke omgevingsplannen).

• Functie: Ze geven het doel aan dat bereikt moet worden (bijv. minimaliseren van afvalstoffen), vaak zonder de middelen precies voor te schrijven (dus ruimte voor eigen invulling, zoals de best beschikbare techniek).

• Relatie: De specifieke zorgplichten blijven gelden naast algemene regels en vergunningvoorschriften, wat zorgt voor een continue prikkel om na te denken over aanvullende maatregelen.

Kortom: De zorgplicht onder de Omgevingswet legt een basisverantwoordelijkheid bij iedereen om actief bij te dragen aan een goede leefomgeving, zowel via een algemene vangnetbepaling als via concrete, activiteit-gerelateerde verplichtingen.